Sonbahar kışın habercisi olarak yaşamımıza girdiğinde metabolizmamızı mevsimlere göre ayarlamak, değişen mevsim şartları, havaların değişimi, psikolojik olarak sonbahar depresyonuna karşı tedbirler almak için bazı besinleri tüketmekten kaçınmamamız gerekmektedir. Vücudumuz için alınması gereken besinlerin bazıları çiğken tüketilmesi daha çok yayar sağlarken, bazı besinlerin de pişirilirken püf noktalarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Meltem Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü'nden Uz. Dyt. Rabia Gül Kepekçi, sonbahardan kış ayına geçiş sürecinde mevsime uygun besinleri tüketmek amacıyla bu besin ve gıdalar hakkında önemli bilgiler verdi.
Kış ayında fayda sağlayan 10 besin nedir? Gelin bu besinler neler ve hangi koşullarda tüketilmeli hep birlikte bakalım.
1. Elma: Elma özellikle kalp hastalarının tüketmesi gereken besinlerin arasındadır. Elma; kalbimize faydalı flavonoidler ve antioksidan öğeler barındırmaktadır. Elma da diğer meyvelerde olduğu gibi vitamin kabuğunda bulunduğundan dolayı öğünlerde yıkanmış bir biçimde ve kabuğuyla tüketilmesi gerekmektedir.
2. Ayva: Kışa hazırlanırken tüketilmesi gereken besinler arasında Ayva önem taşımaktadır. Ayva kabızlığa karşı çok güçlü bir besin kaynağıdır. Kabızlığa iyi geldiği gibi, bronşit ve öksürüğe de faydalı bir besindir. Ayva'nın çekirdekleri kaynatılarak içilmesi durumunda göğsü yumuşatmakta ve rahatlık vermektedir. Ayva'nın bir diğer faydası ise baş ağrısına iyi gelmesidir. Baş ağrısı şikayeti olanlar için Ayva çiçeği, bal karıştırılarak macun kıvamına geldikten sonra tüketilmesi durumunda baş ağrısı doğal besinlerle kontrol altına alınmış olmaktadır. Ayva'nın metabolizmaya faydaları oldukça yüksektir. Özellikle de damar sertliği ve karaciğer rahatsızlığı bulunan bireylerde hem tansiyonu düşürür hem de safrayı doğrudan düzen içinde çalışmasını sağlar. Sonbahar depresyonu olarak adlandırılan sendromlardan korunmak maksadıyla da Ayva'nın yaprakları kaynatılarak çay şeklinde içilebilir.
3. Balık: Balık mevsiminde beyaz et tüketerek vücudunuza yarar sağlayabilirsiniz. Balık eti tüketimi Sonbahar 'da Ekim ayında sıklıkla palamut, Kasım ayında da lüfer balığı revaçtadır. Beyaz et tüketimi Haftada 2-3 kez tüketilmesi önem taşımaktadır. Kışın balık etinin tüketimi içinde barındırdığı omega-3, fosfor, vitamin ve mineraller metabolizmaya doğrudan fayda sağlamaktadır. Balık özellikle gebelerde anne karnında bebeğin gelişimi açısından önem taşımaktadır. Çocukluk çağında beyin fonksiyonlarının ilerleme kaydetmesi, yaşlı bireylerde göz hastalıklarını önlemede oldukça faydalıdır. Balık besin olarak bunlarla da kalmayıp, zihin, karaciğer, kalp ve damar sağlığı üzerinde de büyük bir etkiye sahiptir. Tabi Balık etinin hangi koşullarda tüketilmesi gerektiği de iyi bilinmelidir. Balık etini kızartmaktansa ızgara, buğulama ve fırınlama besin ve değer açısından tercih edilmesi gereken yöntemler arasında olmalıdır.
4. Bal Kabağı: Bal kabağı deyip geçmeyin. Cildin üzerinde sihirli bir etkisi bulunan bal kabağı içerdiği besin değerleri sayesinde cildinizin dış etkenlere karşı korumasını sağlarken aynı zamanda kalbinize de faydalı bir besin olarak görev yapmaktadır. Bal kabağı içeriğinde; betakaroten, omega-3, diyet lifi, vitamin, mineral ve antioksidan özelliklerine sahiptir. Bal kabağının tüketilmesi durumunda; mesane, akciğer, serviks, kolon, meme ve cilt kanserleri riski en asgari düşüşe geçmektedir.
5. Brüksel Lahanası: Sağlık deposu olarak adlandırılan, içerdiği besin değerleri sayesinde demir kaynağı olarak bilinen Brüksel lahanası aynı zamanda kanser hastalıklarında karşı çok faydalı bir besindir. İnsan vücudunun doğrudan doğal yöntemlerle savunma sistemini harekete geçiren Brüksel lahanası sonbahar ve kış aylarında tüketilmesi gereken besinler arasında yerini almalıdır. Brüksel lahanasından tam olarak fayda sağlanması için pişirme yönteminin de doğru koşullarda yapılması gerekmektedir. Brüksel lahanasını buharda 7 dakika pişirilmesi durumunda doğrudan fayda sağlamaktadır.
6. Turp: Sonbahar ve kışa aylarında tüketilmesi gereken besinler listesi arasında besin değeri yüksek, kökünde C vitamini, yapraklarında A, K vitamini ve folat bulunan turp gelmektedir. Turp tüketimi başta kanı temizlediği gibi, gut hastalığının da ilacı denebilir. Turp besinin sağlıklı koşullarda tüketilmesi için doğrama esnasında metal ile değil, seramik bıçak ya da cam rende ile işlem görmesi gerekmektedir. Turp zeytinyağlı salatalarla tüketilmesi durumunda vitamin deposu olduğu gibi, kabızlık, cilt, bağırsak, stres, saç köklerinin güçlenmesine doğrudan katkı sağlamaktadır
7. Karnabahar: Anti kanserojen dendiğinde besin değeri olarak içinde fitokimyasallar taşıyan besin Karnabahar akla gelmelidir. Karnabahar tüketimi, salatalarda, püre olarak ya da kıymalı ana yemek biçiminde hazırlanarak tüketilebilir.
8. Nar: Kalp sağlığı, tansiyon, anti tümör, damar tıkanıklığı gibi hastalıklara iyi gelen nar özellikle kalp ve tansiyon hastalarının hayatlarından çıkartmayacakları bir besin öğesidir. Nar içinde barındırdığı vitaminler ve besin değerleri baz alındığında 10 bardak yeşil ve 4 bardak kızılcık suyuna eşdeğerdir. Nar doğal bir antioksidandır. Mutlaka düzenli olarak tüketilmesi gerekmektedir.
9. Taze ceviz ve fındık: Kalp krizi riskini en aza indirgeyen taze ceviz ve fındık enerji deposudur. Güç ve enerji gibi besin değerlerinin yanı insan bedeninde ve zihninde yorgunluğa da fayda sağlamaktadır. Kolesterol düşürme özelliğine sahip olan bu besinleri, rutin olarak her gün bir avuç tüketilmesi gerekmektedir.
10. Armut: Armut, sonbahar ve kış ayında tüketilmesi gereken özellikle de bağırsaklara çok faydalı olan bir besin kaynağıdır. Diğer besinlerin tüketiminde olduğu gibi Armutun da pişirilme yönteminin iyi bilinmesi gerekmektedir. Fırınlama, haşlama ya da tatlı olarak tüketilmesi durumunda bağırsak hastalıklarına karşı çok güçlü bir etki sağlamaktadır.
Armut meyvesinin tatlı olarak tüketilmesi de oldukça yararlıdır. 4 Kişilik bir Armut tatlısı için ihtiyacınız olan malzemeler şunlardır: 4 tane Armut, 4 tane bütün ceviz, 2 tane karanfil, 2 su bardağı toz tatlandırıcı ve servis etmek için kaymak.
Armut Tatlısı Yapılışı: Armutların kabuklarına dokunulmadan sapları kesilir. Armutun iç kısımları bıçakla oyulur. Armutlar tencereye konduktan sonra üzerine toz tatlandırıcı serpilir. Tencereye su ilave edilir. Su armutları kapatması gerekmektedir. Daha sonra karanfil ilave edilir. Armut tatlısını servis etmek için ceviz, kaymak ya da dondurma ile sunularak afiyetçe yenebilir.
