Tetik noktalar kas dokusunda bulunan düğüm bölgeleri ve bantlar dır. Bu noktalar çoğu zaman bulundukları bölgelere göre baş, boyun, omuz, sırt ve bel ağrılarının oluşmasına neden olurlar. Halk arasında kulunç olarak da bilinmektedirler. En fazla görüldükleri tablo miyofasyal ağrı sendromudur. Miyofasyal ağrılar, travma, sürekli tekrarlanan kas aktiviteleri ve bozuk postürden meydana gelen yumuşak doku kökenli bir ağrıdır. Genellikle kasların kasılmasıyla ilişkilidir ve sıklıkla boyun bölgesinde görülmektedir. Hastalar boyun ve omuz bölgesindeki ağrılarından, yaşadıkları uyku bozukluklarından ve bazen de baş ağrısından yakınmaktadırlar. Çeşitli ilaç ve merhemlerin kullanımıyla, masaj, buz uygulamaları ve açma germe egzersizleriyle, bazen de yüzeysel kaslara tetik nokta enjeksiyonlarıyla düzelme sağlanmaktadır. Bazı miyofasyal ağrılar tedaviye dirençli olabilir. Ancak uygulanacak agresif bir tedaviyle zaman içinde düzelme sağlanmaktadır.
Tetik Nokta Nedir?
Tetik nokta, kası hem kuvvetsiz ve güçsüz hem gergin hale getirerek etkilemektedir. Parçası oldukları kas grubunda güçlü ve şiddetli kasılmalara neden olurlar. Devamlı kasılma halinde olan kaslar kemikteki origo ve insersiyolarına da gerilim uygulayarak komşu eklemlerde belirti ortaya çıkmasına neden olmaktadırlar. Bu nedenle komşu bölgenin dolaşımı bozulur. Sonuç itibariyle oksijenin ve metabolizmanın gün içerisinde ihtiyaç duyduğu besinlerin azalmasıyla birlikte, metabolik artıkların yığılması ve bir müdahalede bulunulmadığı taktirde tetik noktalarının aylar hatta yıllarca sürmesine neden olmaktadır. Bu durum kendi haline bırakıldığında süregelen bir kısır döngüdür ve kesinlikle kırılması gerekir. İşte bu nedenle yapılacak fizik muayene ve tetiklerle patoloji saptanmayan eklem ağrılarını açıklamak mümkün olmaktadır. Özetleyecek olursak miyofasyal Tetik Nokta, Trigger point olarak da tanımlanmaktadır. Çok kısa sürede iskelet kaslarının gergin bantlarında elle muayenede hissedilen, oldukça lokalize ve hassas noktalardır. Miyofasyal Tetik Nokta Ağrısı ise; bir ya da daha fazla kas grubunda görülen ağrı, hassasiyet ve tutuklukla karakterize edilen bir ağrı çeşididir. Halkımız tarafından kulunç ağrısı, kas romatizması ve yel vurması gibi isimlerle de bilinmektedir.
Tetik Noktalar
Oluşan miyofasyel ağrı sorunlarını çözmek, kasların hemen merkezinde bulunan merkezi tetik noktalarını bulmaya dayanır. Vücudumuzdaki tetik noktalar, daima kas liflerinin hemen orta noktasında bulunur. Bu noktalar, motor sinirlerin içeri girip, kaslara kasılmasını söylediği sinyallerin ilettiği noktalardır. Buralar aynı zamanda sarkomerlerin kilitlendiği anda tetik nokta oluşturduğu noktalardır. Kasın geniş bölgesini bilmek, aynı zamanda tetik noktalarını bulmaya yardım eder.
Uydu Tetik Noktaları
Yansıyan ağrıların hissedildiği başka bir kasta tetik nokta oluşması durumunda da buna uydu tetik noktası denmektedir. Uydunun oluşmasına sebep olan tetik noktaya anahtar t ikincil gelişen uydu tetik noktalar kendiliğinden çözülebilmektedir.
Tutunma Tetik Noktaları
En fazla şiddetli ağrılı bölgeler, sıklıkla kasların kemiklere tutunduğu bölgede veya yakınında bulunur. Travell ve Simons , tutunma tetik noktalarının kasların göbeğinde bulunan merkezi tetik noktasında ikincil gelişen tetik noktalar da olduğunu belirtir. Merkezi tetik noktalar kesin olarak etkisizleştirilmesinde tutunma tetik noktalarının da hassasiyeti kaybolmaktadır. Tetik noktaların aylarca, yıllarca sürdüğü kronik durumlar da kas tutunma yerlerinde yaşanan gerilim, eklem bölgesinde bozulmalara neden olabilir.
Tetik Nokta Belirtileri
Miyofasyel tetik noktaların oluşturduğu duyu belirtileri çok çeşitliliğe sahip olup sadece ağrılarla sınırlı değildir. Fonksiyon bozukluğu belirtileri, kaslarda sertleşme, aşırı halsizlik hali, ödem bulantı, baş dönmesi, (postür) duruş bozuklukları gibi çok çeşitlidir.
- Yansıyan Ağrılar.
- Damarların ve Sinirlerin Sıkışması.
- Otonomik oluşan Etkiler.
- Hareket zorluğu Problemleri.
- Ruh Halinde yaşanan Sorunlar.
- Tetik Nokta Nedenleri.
- Kaza, düşme, gerilme ve aşırı çalışma tetik noktaların en çok bilinen nedenleridir.
- Kasların haddinden fazla hor kullanımı.
- Kasların kaçınılmaz hor kullanımı.
- Farkında olmadan Kasların şüphelenilemeyen hor kullanımı.
- Fibromiyalji.
Tetik Nokta Masajı (Tedavisi) Nasıl Yapılır?
- Tedavi Yöntemleri
- Tetik nokta enjeksiyonu
- Sprey ve germe
- Derin darbe masajı
Travell ve Simona göre en etkin ve en güvenli tetik nokta tedavisinin, doğrudan tetik noktaya uygulanarak yapılan derin darbe masajıdır. Sprey ve germeye göre tetik noktalar üzerinde daha özgün bir etkiye sahip olup kas tutunma noktaları açısından çok daha az risk içermektedir. Doğrudan uygulanması, derin darbe masajını hemen hemen enjeksiyon uygulaması kadar etkili kılarken kan damarları ve sinirlerin etrafında enjeksiyon uygulaması çok tehlikeli olduğundan özellikle bu bölgelerde enjeksiyona göre çok daha fazla faydalı bir yöntemdir. Derin darbe masajı en kolay uygulanan yöntemlerden biridir.
Terapi ne şekilde uygulanır
En pratik ve kolay yöntem derin darbe masajıdır. Hasta, rahatsızlığına uygun gelecek pozisyonda masaj masasına yatırıldıktan sonra ağrıyla ilişkili olduğu düşünülen kasların yerleri spesifik ekstansiyon, fleksiyon veya kontraksiyon hareketleri ile kesin olarak saptanır ve palpe edilerek tetik noktalar tespit edilir. Ardından derin darbe masajı ile tetik noktalar deaktive edilir. Kasları rahatlatmak için ayrıca açma germe egzersizleri de uygulanmaktadır; Rahatsızlığa bağlı olarak en az üç en fazla 8 ila 10 seans terapi hastanın iyileşmesi için yeterli olmaktadır.
Tetik Noktası Tedavisinin Tarihçesi
Tetik noktası terapisi 1940`lı yıllarda ABD de Dr. Janet Travell tarafından geliştirilmiştir; "tetik noktası terimini 1942 de bir makalesinde ilk kez onun kullandığına inanılır. Tetik noktası terapisi, ağrıyı ve vücudun diğer kısımlarında yaşanan işlev yetersizliklerini azaltmak için hassas kas dokusuna basınç uygulanarak yapılan bir beden çalışması tekniğidir.
Miyofasiyal (miyo kas, fasiyal ise bağ dokusu anlamına gelmektedir) diğer adıyla tetik noktaları terapisi de denmektedir. Tetik noktası terapisi bazen nöromüsküler terapi ya da NMT denilen bir grup tedavi yaklaşımlarından biri olarak görülür. Bonnie Prudden tarafından geliştirilen miyoterapi ise benzer bir tetik noktası terapisi türlerinden biridir. Genelde sağlık uzmanı hastayı bir tetik noktası terapistine yönlendirir. Terapist sıkıntı yaratan yaralanmaların, hastanın işinin ve yaptığı sporların öyküsünü dinler. Kişiden ağrıyı ve ağrının yerini ayrıntılarıyla tarif etmesi istenir ve yerleri tespit edilir. Terapist tetik noktaları tespitinden sonra bölgeyi muayene eder. Lidokain, salin ya da diğer ilaçlardan oluşan bir enjeksiyon yapılır ya da kuru bir iğne ile bölgeyi iyice yoklar.
Miyoterapi de tetik noktası bulunduktan sonra terapist parmaklarını ya da dirseklerini kullanarak bu noktalara birkaç dakika süreyle, sürekli basınç uygular. Uygulanan basınçtan sonra ağrı genellikle hemen azalır. Enjeksiyon veya basınç terapisinin hemen ardından, terapist tetik noktalarındaki kasları nazikçe ve incitmeden esnetir. Son olarak hastaya, kaslarını yeniden eğitmesini sağlayacak ve ağrının tekrarlanmasını önleyecek olan bazı egzersizler öğretir. Hastaların evde kendi kendine tedavi yoluyla tetik noktası terapisinden en yüksek faydayı sağlamalarına yardımcı olur.
