Kabızlık Sorununa Kesin Çözüm

Kabızlık çok kimsede bağırsakların çalışmasının bozukluğu sonucu görülür. Buna sebep çok kere kötü alışkanlık ve ıkınma yetersizliğidir" diyen  Meltem Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr. Çetin Yücesoy şunları söyledi: "Yani alınan besinlerin bağırsaklardan geçişi normaldir. Besin artıkları dışkı şeklinde ortalama 18 saat sonra barsağın son bölümüne yani rektuma ulaşmaktadır. Ancak dışkılama refleksi geç uyandığından, çeşitli nedenlerle tuvalete gitmeyi ihmal eden kimse rektumunu boşaltamamaktadır. Uzun süren kabızlık dışkıda toksik maddelerin etkisiyle baş ağrısına, sindirim bozukluğuna, zayıflamaya ve rengin solmasına neden olur.

Rektumda uzun süre kalan dışkı sertleşir, fekalom denen taş şeklini alarak barsakta tıkanmalanna sebep olabilir. Yanlış beslenme, yani uzun süre et, pirinç, unlu gıdalar gibi az posa bırakan şeyler yenince de kabızlık meydana gelir. Bol yeşil sebze, meyve, sulu ve sellülozlu yani kepekli bir diyet ise kabızlığa engel olmaktadır. Bazı kimselerin kullandıkları ilaçlar da (morfin, kodein, antikolinerjikler) kabızlığa neden olabilirler. Ülserli kimselerin aldıkları ilaçlar da kabızlığa yol açabildiğinden beraberinde laksatif denilen dışkıyı yumuşa tıcı ilaçlar da alınmalıdır.

Ara sıra herhangi bir müshili kullanmakta sakınca yoktur, ancak alışkanlık haline getirilmemelidir. Asabi kimselerde nörovejetatif sistem bozukluğu sonucu ishal meydana geldiği gibi kabızlık da (spastik kabız) oluşabilir. Bazı ateşli hastalıkların seyri esnasında (tifo, menenjit, ensefalit vb.) safranın barsağa akamadığı hallerde (safra kesesi ve karaciğer hastalıklarında) akut apandisitte ve peritonitte de kabızlık vardır.

Ameliyatlardan sonra görülen kabızlık hem anestezik maddelerin etkisine hem de potasyum kaybına bağlı olduğu için bu tür kabızlık potasyum vermekle düzeltilebilir ve fazla analjezik yapmamakla önlenebilir. Kabızlığın tedavisinde önce dışkılamanın bir refleks ve alışkanlık meselesi olduğunu unutmamalıdır. Daha sonra diyetin uygun bir şekle dönüştürülmesine çalışılmalıdır. Genellikle fazla su ve barsakta posa bırakacak yiyecekler yemeli ve gerekirse laksatif denilen müshil ilaçları alınmalıdır."

Kabızlık çeşitleri

Kabızlık dışkının bağırsaktan geçişinin yavaşlamasıyla ortaya çıkar. Üç temel tipe ayrılabilir;

Merkez sinir sistemi bozukluğuna bağlı kabızlık: Sinir sistemiyle ilgili bir hastalıktan ya da ilaçlardan kaynaklanan dışkılama uyarısı yokluğu ya da düzensizliği. Dışkılama refleksinde bozukluğa bağlı kabızlık: Hemoroid, apse, daralma (stenoz) gibi bağırsak lezyonlarına, bağırsak yumuşatıcılarının yanlış kullanımına, karın içi organlarının iltihaplanmasına, vücuttan genel su kaybına bağlı dışkı miktarında azalma.

Mekanik kabızlık: Yaygın nedenlerden biri gene sıvı kaybı olabilir. Bu durumda dışkının içerdiği su ve dolayısıyla  hacmi azalır. Öbür nedenler arasında bağırsak kaslarının ve/ya da istemli karın kaslarının zayıflaması sayılabilir. Aynca megakolon, yani bağırsağın bir bölümünün sinirden arınarak işlev dışı kalması ve buna bağlı olarak aşırı genişlemesi de mekanik kabızlığa yol açar.

Kronik kabızlık nedir?

Fizyopatolojik sınıflamaya göre kronik kabızlığın kalın bağırsaktan geçişin çeşitli biçimlerde yavaşlamasına göre üçe ayrıldığını belirten Çetin Yücesoy, "Bunlar, düz bağırsak kabızlığı, kalın bağırsak kabızlığı ve düz bağırsak kalın bağırsak kabızlığıdır. Düz bağırsak kabızlığı düz bağırsakta gerilmeye yanıtın azalmasından kaynaklanır. Bunun sonucunda düz bağırsak-anüs refleks dışkılama mekanizması bozulur. Anüs büzgen kasının işleyişi normalse yalnız düz bağırsak kabızlığı söz konusudur.

Spazmlı özellik gösteren kalın bağırsak kabızlığında bağırsağın bir bölümündeki kasılmalar aşırı biçimde artar. Bu durum özellikle inen kalın bağırsak ve sigmoit kolonda belirgindir. Bağırsak çeperindeki direncin artmasıyla bağırsaktan geçiş yavaşlar ve bağırsak içi basınç yükselir. Hastada kabızlık tanısını kesinleştirmekte ve bu rahatsızlığı giderecek tedavininin belirlenmesinde dikkat edilecek bazı önemli noktalar vardır. Her şeyden önce kalın bağırsağın işlevlerini belirleyen etkenler çok çeşitlidir. Başta beslenme alışkanlığı, psikolojik durum, fiziksel etkinlik, ilaçlar, var olan hastalıklar ve başka birçok etken bağırsakların işleyişini etkileyebilir.

Bu arada hastalığın başlangıcı konusunda hastanın belirttiği zaman ile dışkı miktar ve sıklağında gerçekten bir düzensizliğin ortaya çıktığı zamanın aynı olmayabileceği unutulmamalıdır. Kalın bağırsak işleyişinin ayrıntılı biçimde değerlendirmesi, radyolojik incelemeler yaparak ve radyoaktif izotoplar kullanarak elde edilebilir. Bu teknikler kalınbağırsaktan kısmi ve genel geçiş zamanının incelenmesine olanak verir.

Ayrıca istatistiksel incelemeler sonucunda elde edilen ölçütlere bakarak kalın bağırsak işlevinin normal olup olmadığı değerlendirilebilir. Hekim önceden hazırlanmış tablolarda yer alan bu ölçütlere göre kabul edilebilir bir yanılma payıyla kalın bağırsağın işleyişinde bir sorun olup olmadığını değerlendirebilir.  Şu durumlardan birinin ya da birkaçının varlığı kronik kabızlık tanısına yardımcı olur: Haftada üç kezden az dışkılama. Üç gün ya da daha fazla bir süre boyunca dışkılamama. Bir kerede çıkarılan dışkının normalden çok az olması" dedi.