Kalp - damar hastalıklarına bağlı ölümler, tüm ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Kalp - damar hastalıklarına yol açan önemli faktörlerden biri de kan kolesterol yüksekliğidir. Kan kolesterol düzeyinin yükselmesi, çoğu zaman, kendine özgü bir belirti vermez. Kolesterol düzeyindeki yükselmenin anlaşılması, düzenli aralıklarla yapılacak kolesterol ölçümleri ile mümkün olabilir.
Kolesterol vücudumuzdaki her hücrede bulunan bir yağ çeşididir ve bir çok görevi vardır(yağların sindiriminde, bazı hormonların yapımı gibi...) vardır. Fazla miktarda olması ise zararlıdır. Kolesterol et, süt ürünleri, yumurta gibi hayvansal kaynaklı besinlerde bulunmaktadır.
Kolesterol Tipleri
Kanda kolesterol 'lipoprotein' denilen taşıyıcılarla taşınır. Bu taşıyıcıların, miktarına göre 'İYİ KOLESTEROL' HDL-Kolesterol ve 'KÖTÜ KOLESTEROL' LDL-Kolesterol diye iki tipi vardır. LDL kolesterol yani kötü kolesterol, kanda yağların damar duvarında birikmesine sebep olarak ateroskleroz (damar sertliği) denilen bir çeşit damar hastalığına yol açar. Damar sertliği nedeniyle damar zamanla daralarak kanın geçmesine izin vermez ve kalp krizine neden olur. Eğer damar tıkanması beyin damarlarında olursa inme (felç) meydana gelebilir.
HDL kolesterol (iyi kolesterol) kandan yağları toplayarak, parçalanmak üzere karaciğere götürür. HDL miktarının artması damar sertliği riskini azaltarak damarlarımızı dolayısıyla da kalbimizi ve beynimizi korur. HDL nin artmasını sağlamanın en kolay yolu egzersiz yapmaktır. Kolesterolün yüksek olması herhangi bir şikayete sebep olmaz.
Kolesterol değerlerinin yüksekliği kan testleri ile anlaşılır. Tavsiye edilen değerler Total kolesterolün 200 mg/dl?nin altı, genel duruma göre değişmekle birlikte LDL kolesterolün 130 mg/dl?nin altı, trigliseridlerin 150 mg/dl?nin olmasıdır. HDL kolesterol değerlerinin 40 mg/dl?nin üzerine çıkarılması kalp damar hastalığı riskini azaltacaktır.
Trigliserid kolesterol gibi hem vücutta yapılır hem de besinlerle alınır. Kandaki ölçülen düzeyi yüksek olanlarda kalp hastalığı daha sık görülmektedir.
Yüksek kan yağlarının tedavisi:
Öncelikle eğer bir ailevi kolesterol yüksekliği veya bir başka hastalığa bağlı kolesterol değerlerinde bozukluk varsa tıbbi destek almak gereklidir.Bunun dışında genel önlemler ?ki tıbbi desteğin içerisinde bu önlemlerde vardır- yaşam tarzının değiştirilmesidir.
Yaşam tarzı değişiklikleri: stresten uzak durmak, dengeli beslenmek ve kolesterol içeriği düşük besin maddelerini seçmek, düzenli egzersiz ve spor yapmak.
Tüm bu çabalar sonunda düzelmeyen kolesterol değerleri ilaç kullanarak normal düzeylere getirilmektedir. Günümüzde çok daha etkili ve yan etkisi az, hasta uyumu yüksek kolesterol düşürücü ilaçlar vardır. Tıbbi çalışmalar ile bu ilaçların kalp damar hastalığı riskini düşürdüğünü ve ölüm riskini azalttığını gösterilmiştir.
Yüksek kan yağları (kolesterol,trigliserid,LDL) başta kalbi besleyen damarlar olmak üzere vücudun her yerinde bulunan damarlarda daralma hatta tıkanıklığa neden olabilmektedir. Özellikle ailede kolesterol yüksekliği olan, hipertansiyon, şeker hastalığı bulunan, fazla kilolu,dengesiz beslenen ve sigara/alkol kullanan kişiler risk altındadırlar. Ailesel risk faktörü olan bireyler mutlaka periyodik olarak kan lipidlerini kontrol ettirmelidirler. Böylece ileride doğabilecek daha ciddi kronik hastalıklar ve bunların yol açabileceği komplikasyonlar (kalp krizi, beyin damarlarında daralma gibi) önlenmiş olacaktır.
