4 yaş üstü çocuklarda istemli veya istemsiz olarak çamaşırlarına gaita kaçırması olarak tanımlanır.
Mekanizma: Sertleşmiş gaita etrafından sızıntı şeklinde kirlenme başlar. Rektal gerginlik ve azalmış rektal duyarlılık defakasyon dürtüsünün kaybıyla sonuçlanır. Bu durum enkoprezis olarak tanımlanır. ( Genellikle tuvalet eğitimi tamamlandıktan sonra oluşur)
İnsidans: Erkek populasyonda % 1-3 arasındadır. Erkek / Kız : 6/1 dır. Pediatrik Gastroenteroloji Polikliniğine başvuranların % 10-20 sini oluşturur.
Enkoprezinin Başlıca Nedenleri:
1. Organik Nedenler
- Konstipasyon
- İlaçlar
- Dehidratasyon
- Nöromüsküler Hastalıklar
- Anal Anomaliler
- Meningomyelosel
- Karın Duvarı Anomalileri
- Kistik Fibrozis
- Rektal Abse, Anal Fissur
- Elektrolit Düzensizliği
- Hipotroidizm
- Motor mental retardasyon
2. Psikolojik Nedenler Alt ıslatma İle Birliktelik:
% 29 gündüz, %34 gece enürezisle ve %11 idrar yolu enfeksiyonu ile birliktelik gösterir. Enkoprezinin tedavisiyle %89 gündüz, %63 gece oluşan enürezis tedavi edilmiş olur.
Belirtiler
- Gaita tutamama ve elverişsiz ortamda gaita kaçırma
- Karın ağrısı, iştahsızlık
- Anoreksi
- Tenesmus
- İshal
- Fiziksel aktivitede azalma
- Enürezis
Tedavinin Amacı:
Kostipasyon ve enkoprezizinin önlenmesi düzenli barsak hareketi ve tuvalet alışkanlığının sağlanmasıdır. Ailenin desteği sağlanmalı ve eleştirinin azaltılması, cesaretinin kırılmaması önemlidir. Anne baba ve çocuk beraber ele alınmalıdır. Zor vakalarda çocuk , Gastroenterolojıye ve Psikiatriye konsulte edilmelidir. Konstipasyonun olmadığı vakalarda Psikiatri altta yatan nedenin tesbitinde önemlidir.
Dietle Tedavi: Su ve lif arttırılmalı, süt,peynir ve nişasta azaltılmalıdır.
Yaşa göre lif ihtiyacı değişir.
- 2-6 yaş arası ; 10-20 gr/gün lif
- 6-12 yaş arası: 20-30 gr/gün lif
- 12 yaş üstü:30-45 gr/gün lif
Lif İçeriği Yüksek Besinler:
- Kepek ekmeği,karışık tahıl ekmeği,mısır ekmeği
- İncir,kayısı ve erik kurusu,portakal, badem
- Yeşil sebze ve meyve türleri
Psikolojik Destek
- Barsak Alışkanlığı Eğitimi:Pozitif ödül sistemi kullanılabilir.
- İlaçlar:(Doktorunuza başvurunuz.)
1. Faz: Eskiye geri dönmek için boşaltıcılar kullanılır.
2.Faz: Gaitanın katılaşması önlenir. Tedavi 6-12 ay sürer. Çocuk tuvalete oturma konusunda cesaretlendirilir. Günde iki kez gaita yapması sağlanır. Bu aşamada öğretmenlere iş düşer. Duyarlı olunmalıdır, gerekirse okula ara verilebilir. Çocuğun banyoyu sık sık kullanması sağlanır.
3.Faz: Kademeli olarak ilaçlar azaltılır. Relaps olursa bu ailenin hatası olmadığı aileye anlatılır. % 75 belirgin relaps olmadan tedavi tamamlanır. Vakaların %10-20?sinde relaps gözlenir. Tedaviye tekrar yanıt alınan doza çıkılır.
Enkoprezis sabır, deneyim isteyen, kronik medikal bir durumdur.
