Ortodonti dediğimiz bilim dalı dişlerin çene kemikleri ile ve çene kemiklerinin birbirleriyle, kemiklerin kafa kemikleri ile olan ilişkisini incelemektedir. Ortodontik tedavi ise bu kemik sisteminde meydana gelmiş hasarları tedavi etme sürecinin adıdır. Ortodontist ise Ortodonti Anabilim Dalında uzmanlık veya doktora yapmış alanında yetkin hekimlere denmektedir. Ortodontik tedavi sayesinde dişlerdeki aralıklar ve çarpıklıklar kolaylıkla düzeltilebilmektedir. Bu şekilde sağlıklı ve güven dolu bir gülümsemeye kavuşmak mümkündür.
Dişlerdeki Çarpıklıkların Sebebi Nedir?
Ortodontik bozuklukların bazı sebepleri vardır. Bunlardan biri kalıtımsal faktörlerdir. Bunun gibi çevresel faktörler de etkilidir. Parmak emmek, ağız solunumu yapmak, tırnak ısırmak, dudak ya da dil emmek, uzun bir zaman emzik ya da biberon kullanımı (ki bu durum 4 yaşından sonra iskeletsel bozukluklara sebebiyet verebilmektedir), kalem ısırmak, üflemeli çalgılarla fazla ilgilenmek gibi alışkanlıklar ile ortaya çıkabilir. Bununla birlikte çocuklarda sıklıkla görülen geniz eti, bademcik problemleri de şayet vaktinde müdahale edilmez ise çene yüz sisteminde kalıcı hasarlara sebebiyet vermektedir.
Erişkinler De Ortodontik Tedaviye Uygun Mudur?
Erişkinler de istedikleri takdirde ortodontik tedavi olabilmektedirler. Toplumda belirli bir yaştan sonra çarpık dişlerin tedavi edilemeyeceği gibi yanlış bir düşünce vardır. Sağlıklı diş etleri ile her yaşta dişleri hareket ettirmek mümkün olabilmektedir. Fakat erken teşhis edilecek anomalilerin seçenekleri daha fazla olduğundan mutlak suretle bir ortodonist tarafından muayene ile değerlendirilmesi gerekir.
Ortodontik Tedavi İçin En Uygun Yaş Nedir?
Dişsel bozuklukların tedavisinde genel olarak süt dişlerin değişimini tamamlaması suretiyle, köpek dişlerin değişim zamanı olan 10-12 yaş aralığı uygun görülmektedir. Fakat bazı çenelerde ortaya çıkmış problemlerde ve kötü alışkanlıkların bırakılması ile erken tedavinin önemi büyüktür. O sebepten ötürü fissür koruyucuların uygulandığı ortalama 6-7 yaş civarında diş hekiminden ortodontist konsultasyonu istenmesi uygun düşecektir.
Ortodontik Tedaviye İhtiyaç Olunduğu Nasıl Anlaşılır?
Sürekli dişlenmenin başladığı 6-7 yaşlarında ilk ortodontik kontroller yapılmaktadır. 10-12 yaş gibi hekim şayet gerek görürse tekrardan
İlk ortodontik kontrol ortodontist tarafından sürekli dişlenmenin başladığı 6-7 yaşta yapılır. Daha sonraki kontrolleriniz diş hekiminiz tarafından yapılacaktır. 10- 12 yaş civarında hekim gerek görürse yeniden ortodontist konsültasyonu isteyebilir. Bununla birlikte erişkin yaşlarda olunsa da protetik tedaviye yardım nedeniyle ya da estetik nedenli ortodonti tedavi uygulanabilmektedir.
Ortodontik Tedavinin Süresi Ne Kadardır?
Ortodontik tedavi yaklaşık 1,5 – 2 yıl kadar süren bir süreç ile gerçekleştirilir. Fakat bu durum hastanın yaşına, dişin yapısına ve tedavi şekline göre farklılık gösterebilir. Kontroller neticesinde bu sürenin uzun mu kısa mı olacağı anlaşılacaktır. İlk randevularda ve braketlerin takılacağı seanslarda 1-2 saatlik bir süreçte gerçekleşir. Daha sonra uzman hekim 3-4 haftalık periyotlarla randevu verecektir. Şayet braket kopması ya da tel kırılması gibi olumsuz durumlar oluşmadığı sürece 15 dakika ile yarım saatlik bir süreçte işlem gerçekleşir.
Tel Takım Süreci Nasıldır?
Braket dediğimiz uygulama dişin üzerine özel bir yapıştırıcı ile yapıştırılır ve herhangi bir acı vermez. İlk takılmalarını takiben birkaç gün içerisinde yanak içerisinde dokuda yaralanmalar meydana gelebilir ancak endişe edilecek bir durum yoktur, bunlar geçicidir. Ayrıca tedavi süresince diş çürüme riski artacaktır. Bu sebeple braketler arasında yemek artıklarının birikmemesi önemlidir. Her yemek sonrası dişler ve braket araları mutlaka düzgün bir şekilde temizlenmelidir.
Normal bir ortodontik tedavinin ana elamanı elbette braket dediğimiz yardımcı parçadır. Braketler plastik, metal, porselen şekilde olabilmektedir. Bunlar dişlerin mine dediğimiz görünür kısmına yapıştırılmaktadır. Bununla birlikte dil tarafında uygulanan braketler takılıp çıkarma özelliğinde de olabilirler. Bu gibi şeffaf plaklarla da tedavi mümkündür.
Tedavi sürecinde çene kemiğine yönelik kuvvet uygulanır. Bu sebeple çocuklar için gem veya çenelik diye tabir edilen ‘’chincap’’ ve ‘’headgear’’ ağız dışından uygulanacak aletlerden de faydalanmak mümkündür.
Ortodontik Bozulmaların Önüne Nasıl Geçilir?
Ortodontik bozulmalar daha önceden de belirttiğimiz gibi genetik ve çevresel faktörlerle kendisini göstermektedir. Bunun için çevresel ve ailesek faktörleri en aza indirmek gerekebilir. Tabii en başta mutlaka bir hekim tarafından kontrol önemlidir. Süt dişlenmesini takiben düzenli bir şekilde flor tatbiki ve azı dişlerine fissür koruyucu uygulaması yararlıdır. Bununla birlikte erken süt diş çekimlerinde sürekli dişler sürülene kadar açılan yerlerin korunması çok önemlidir. Bunun için yer tutucu uygulaması yapılmalıdır.
Uzun süreli biberon kullanımı, parmak emme, ağızdan solunum gibi huylardan mutlak suretle kaçınmak gerekir. Burada da aileye önemli görevler düşmektedir. Bu gibi olumsuz huylar 4 yaşına kadar bırakılmaz ise sonrasında çene ve yüz gelişimindeki bozukluklar kalıcı hale gelmektedir. Aile çene veya dişlerde herhangi anormal bir durum gözlemlediklerinde mutlaka bir ortodontiste başvurmalı ve gerekli tedbirleri almalıdır.
Kaynak : www.meltemdis.com/ortodonti
