Psikolojiye dair ilk izler başta Aristo olmak üzere eski Yunan filozoflarının yaşamın doğasına dair bıraktıkları yazılara dayanır.

Aristo'nun psyche yani psiko kavramıyla hayatın özüne gönderme yapmasından sonra terim Yunanca'ya zihin anlamında kazandırılır. Psikoloji, psyche (Nefes, ruh, zihin) ve logos (düzenli söz, bilgi) kelimesinin birleşmesinden meydana gelmiştir. Kelime anlamı ruh bilgisidir ancak gerçek manada organizmanın davranışlarını inceleyen pozitif bir bilim dalını ifade eder.

Psikolojinin Bileşenleri

Organizma: Geniş anlamıyla her türlü canlıdır. Psikolojinin organizma terimi olarak bahsettiği hayvan ve insandır. Psikolojinin asıl amacı insanı incelemektir. Bazı nedenlerle (deney aracı olarak, insan davranışlarıyla karşılaştırmak amacıyla) hayvanlar da psikolojinin konusu olmuştur.

Davranış: Organizmanın doğrudan veya dolaylı olarak gözlenebilen tüm etkinlikleridir. Ağlamak gülmek, yemek, içmek, konuşmak gibi eylemler birer davranıştır. Bu davranışlar doğrudan doğruya gözlenebilir. Rüya görmek, öğrenmek, hayal kurmak, düşünmek, duygulanmak gibi bazı davranışlar da dolaylı olarak gözlenebilir : rüyanın anlatılması, düşüncenin konuşmayla açıklanması gibi.

İşte 'bu davranıştır' dediğimiz : insanların yapıp etmeleri, davranışın gözlenebilir yanıdır. Davranışın ortaya çıkması için insanın zihninden birşeylerin (düşünme, problem çözme, duygulanma anlama algılama vb.) geçmesi gerekir. Bu işlemlere zihinsel oluşumlar adı verilir.

Zihinsel İşleyişler-Psikolojik Olaylar

Zihinsel işleyişler, diğerlerince doğrudan doğruya gözlemlenemeyecek kişiye özel düşünce, duygu, hırs ve güdülerdir.

Her insan üzülme, sevinme ve düş kurma gibi ve bunlara benzer olayların kendisinde bulunduğunu hisseder ve başkalarında da bu olayların meydana gelip gelmediğini ancak bu insanların dışa vurduğu belirtilerden anlar. Bunlara psikolojik olaylar denir. Psikoloji dıştan tepkiler ve davranışların çözümlenmesi ile incelenir.

Psikolojinin yanında insan, felsefenin, dinlerin, antropoloji, etnoloji, biyoloji, sosyoloji gibi çeşitli alanların da konusu olmuştur

Psikolojinin Ortaya Çıkışı

Psikoloji diğer bilimlere kıyasla kısa bir geçmişe sahiptir, ilk zamanlarda felsefenin alt dalında yer almıştır. Bu kısa süre içinde psikoloji değişik biçimlerde tanımlanmıştır. İlk tanım insan zihninin yapısının incelenmesi biçimindeydi. İnsan zihnini gözleyebilmenin olanaksızlığı karşısında psikologlar, psikolojiyi "gözlenebilen davranışların bilimsel incelemesi" biçiminde tanımlamışlardır. İnsan zihninin davranış üzerindeki etkisini kabul etmeyen bu yaklaşıma, psikoloji içinde tepki oluşmaya başlamış, bellek süreçleri ve düşünme gibi zihinsel işlevleri inceleyen bilişsel psikoloji ortaya çıkmıştır.

Bu gelişmeler günümüz psikolojisinin tanımını etkilemiştir. Modern psikoloji günümüzde, davranışı ve davranışın altında yatan süreçleri bilimsel olarak inceleyen çalışma alanı olarak tanımlanır. Bilişsel süreçleri doğrudan gözleme olanağı yoktur : organizmanın davranışları gözlenerek ya da nörolojik bulgular kullanılarak onların varlığı saptanır.

Psikoloji ilk laboratuvarın kurulmasıyla psikoloji bilim niteliği taşımıştır.

İlk Psikoloji Laboratuvarı Almanya'da Wilhelm Wundt Tarafından 1879 yılında Kurulmuştur.

Psikolojinin Çalışma Alanları

Biyolojik Psikoloji : Uyku ve rüyalar, depresyon ve şizofreni, açlık ve cinsellik, stres ve hastalıkları kendilerine odak noktası seçen biyopsikologlar, biyolojik işleyişlerle psikolojik olaylar arasındaki ilişkileri inceliyor.

Endüstri & Örgüt Psikolojisi : Büyüyen bir alan olan endüstri ve örgüt psikolojisi, insanları, onlara uygun bir işle eşleştirmeyi, iş yerindeki tatmin ve üretim düzeyini yükseltmeyi ve etkili iş yeri koşullarını oluşturmayı hedefliyor.

Klinik Psikoloji : Klinik psikoloji patalojik hastalıkların tanısı, hastalığın olası nedenleri ve etkili tedavi yöntemleri üzerinde çalışıyor.

Danışmanlık Psikolojisi : Danışmanlık psikolojisi bireylerin, psikolojik bir patoloji durumunu kapsamayan tüm diğer sorunlarıyla baş etme aşamalarında onlara yardımcı oluyor.

Deneysel Psikoloji : İçine algı, öğrenme ve motivasyonu da katabileceğimiz tüm temel düzeydeki psikolojik işleyişler deneysel psikologların çalışma alanlarını oluşturuyor.

Gelişimsel Psikoloji : Gelişim psikologları, insanların yaşam uzamı boyunca fiziksel, zihinsel ve sosyal yönden nasıl değiştiklerini ve geliştiklerini inceliyor.